Anugrah shabd mein prayukt upsarg hai

  1. उपसर्ग (Upsarg)
  2. 'पावक' शब्द में प्रयुक्त प्रत्यय है (paavak shabd mein prayukt pratyay hai)
  3. उपसर्ग


Download: Anugrah shabd mein prayukt upsarg hai
Size: 44.31 MB

उपसर्ग (Upsarg)

उपसर्ग (Prefix) Upsarg in Hindi: जो शब्दांश शब्दों के शुरुआत में जुड़कर उनके अर्थ में कुछ विशेषता या परिवर्तन लाते हैं, उन्हें उपसर्ग कहते हैं। उपसर्ग शब्द ‘ उप‘ (समीप) तथा ‘ सर्ग‘ (सृष्टि करना) शब्द के संयोग से बना है। उपसर्ग की परिभाषा उपसर्ग – किसी भी भाषा में उस अव्यय या शब्दांश को उपसर्ग कहते हैं जो मूल शब्दों के आरंभ में लगकर उनके अर्थों का विस्तार, परिवर्तन या उनमें कोई विशेषता उत्पन्न करता है। जैसे- अ, अनु, अप, वि आदि हिन्दी के उपसर्ग है। उपसर्ग का अर्थ उपसर्ग शब्द दो शब्दों से मिलकर बना है- उप (समीप) + सर्ग (सृष्टि करना)। अतः उपसर्ग का शाब्दिक अर्थ है “किसी शब्द के समीप आ कर नया शब्द बनाना।” अर्थात ऐसे शब्दांश जो शब्दों के आदि में जुड़ कर उनके अर्थ में परिवर्तन कर देते हैं, वे उपसर्ग कहलाते हैं। जैसे- ‘हार’ शब्द का अर्थ है पराजय। परंतु इसी शब्द के आगे ‘प्र’ शब्दांश को जोड़ने से नया शब्द बनेगा –‘प्रहार’ (प्र + हार) जिसका अर्थ है चोट करना। • प्र + हार = प्रहार इसी तरह ‘आ’ जोड़ने से आहार (भोजन), ‘सम्’ जोड़ने से संहार (विनाश) तथा ‘वि’ जोड़ने से ‘विहार’ (घूमना) इत्यादि शब्द बन जाएँगे। • आ + हार = आहार • सम् + हार = संहार • वि + हार = विहार उपर्युक्त उदाहरण में ‘प्र’, ‘आ’, ‘सम्’ और ‘वि’ का अलग से कोई अर्थ नहीं है, ‘हार’ शब्द के आदि में जुड़ने से उसके अर्थ में इन्होंने परिवर्तन कर दिया है। इसका मतलब हुआ कि ये सभी शब्दांश हैं और ऐसे शब्दांशों को उपसर्ग कहते हैं। एक उपसर्ग के कई अर्थ हो सकते हैं। अर्थात उपसर्ग का कोई निश्चित अर्थ नहीं होता है, वे शब्द में जुड़ने के पश्चात ही अर्थ देते हैं, और ये अर्थ भिन्न-भिन्न शब्दों में अलग-अलग होते है। जैसे- • अ + मन = अमन (यहाँ पर ‘अ’ ...

'पावक' शब्द में प्रयुक्त प्रत्यय है (paavak shabd mein prayukt pratyay hai)

Your small help can make life of poor students and needy students दोस्तों यदि आपको यह पोस्ट अच्छी लगी तो इसे अपने दोस्तों के बीच व्हाट्सएप पर फेसबुक पर शेयर करें,Friends, if you liked this post, then share it among your friends on WhatsApp on Facebook. Team Studyandupdates Mail US :- WhatsApp on - 7979946092

उपसर्ग

upasarg = up (samip) + sarg (srishti karana) ka arth hai- kisi • • hindi ke upasarg, • • • upasarg ke saman prayukt hone vale sanskrit ke avyay. sanskrit ke upasarg kram upasarg arth shabd 1 ati adhik atyadhik, atyant, atirikt, atishay 2 adhi oopar, shreshth adhikar, adhipati, adhinayak 3 anu pichhe, saman anuchar, anukaran, anusar, anushasan 4 ap bura, hin apayash, apaman, apakar 5 abhi samane, charoan or, pas abhiyan, abhishek, abhinay, abhimukh 6 av hin, nich avagun, avanati, avatar, avanati 7 a tak, samet ajivan, agaman 8 uth ooancha, shreshth, oopar udgam, utkarsh, uttam, utpatti 9 up nikat, sadrish, gaun upadesh, upavan, upamantri, upahar 10 durh bura, kathin durjan, durgam, durdasha, durachar 11 dush bura, kathin dushcharitr, dussahas, dushkar 12 nirh bina, bahar, nishedh niraparadh, nirjan, nirakar, nirgun 13 nish rahit, poora, viparit nissar, nistar, nishchal, nishchit 14 ni nishedh, adhikata, niche nivaran, nipat, niyog, nishedh 15 para ulta, pichhe parajay, parabhav, paramarsh, parakram 16 pari asapas, charoan taraph parijan, parikram, paripoorn, parinam 17 pr adhik, age prakhyat, prabal, prasthan, prakriti 18 prati ulata, samane, har ek pratikool, pratyaksh, pratikshan, pratyek 19 vi bhinn, vishesh videsh, vilap, viyog, vipaksh 20 samh uttam, sath, poorn sanskar, sangam, santusht, sanbhav 21 su achchha, adhik sujan, sugam, sushikshit, supatr hindi ke upasarg kram upasarg arth shabd 1 a abhav, nishedh achhoota, athah, atal 2 an abhav, nishedh anamol, anaban, ana...